Endometrioma (Çikolata Kisti)
Op. Dr. Aylin Anıl ASLAN, kadın hastalıkları ile ilgili olan her türlü hastalığın tedavisini sağlayan başarılı bir jinekolog uzmanı olarak bilinmektedir.
Endometrioma (Çikolata Kisti) Nedir?
Kadınlar için yumurta üretiminin haricinde pek çok hormonun salgılama görevini yumurtalıklar üstlenmektedir. Adı endometrioma (çikolata kisti) olan hastalığın yumurtalıklarda meydana gelmesi de yumurtayı olumsuz bir şekilde etkileyen durumdur. Rahim içinde bulunan zarın bir başka ifade ile endometriumun tabakasının rahmin dışında oluşmasına; yumurtalık, karın boşluğu ya da vücudun herhangi bir tarafında meydana gelmesine endometriozis adı verilmektedir.
Normal durumlarda yalnızca rahmin içerisinde yer alan, regl döneminden sonra kalınlaşıp bebeğin kolay bir şekilde yerleşmesini sağlayan ve her regl döneminde atıldıktan sonra yenilenip endometrium dokusunun yumurtalık içerisinde bulunması ve yine buna benzer bir şekilde regl kanına benzer olan kanamalara sebep olarak yumurtalık içerisinde koyu bir kahverengi kanın birikmesi sonucunda meydana gelen kiste endometrioma (çikolata kisti) bir diğer adıyla da çikolata kisti denilmektedir. Kistlerin içerisinde birikmiş olan sıvı eski regl kanına benzer bir renkte ve kıvamda olduğundan çikolata rengine benzediğinden dolayı halk arasında çikolata kisti olarak yaygınlaşmıştır.
Endometriozis Endometrioma Hastalığına Yol Açar Mı?
Yaklaşık olarak hastaların %28 kadar bir oranında görülen endometrioma (çikolata kisti) her iki yumurtalıkta yer alan bir hastalıktır. Yaş aralığı olarak en fazla 25 ila 34 yaş arasında olan kadınlarda görülen endometriozis, kadınları %0 kadar bir oranda etkilemektedir. Bu orana bakıldığı zaman yaygın bir sağlık sorunu olduğu görülmektedir. Endometriozis hastalığı bulunan kadınlarda yaklaşık olarak ila %50 oranında bir endometrioma (çikolata kisti) bulunmaktadır. Çikolata kisti, üreme çağında olan kadınların 'i, infertilite olan kadınların ise %30'unda görülen bir durumdur. Bazı kadınlarda hiçbir semptom göstermez. Ultrason ya da ameliyatta görülmektedir. Sebebi tam olarak açıklanamayan endometriozis kadınların yaşam kalitesini oldukça düşük bir duruma getirmektedir.
Endometrioma (Çikolata Kisti) Belirtileri Nelerdir?
Endometriozis ile belirti açısından oldukça benzerlik gösteren endometrioma (çikolata kisti) infertilite ve ağrı gibi durumlar görülmektedir. Bunların tam skine hiçbir sorunu ya da belirtisi bulunmayan hastalar da bu zamana kadar görülmüştür. Kadınlar normal jinekolojik muayeneye geldikleri zaman da herhangi bir belirtileri olmadan endometrioma (çikolata kisti) saptandığı olmuştur. Bu kistler zaman içerisinde belli bir büyüklüğe ulaştığı zaman kist duvarının yırtılması ve ağrı gibi ciddi sorunlara sebebiyet verebilir. Bunun yanı sıra endometrioma (çikolata kisti) nadir bir şekilde de olsa kist çeperinde kanser gelişebilen bir hastalıktır.
Endometrioma (Çikolata Kisti) Tanı ve Tedavisi Nasıldır?
Çikolata kistinde en yaygın olan tanı yöntemi jinekolojik bir muayene, ultrason görüntüleri ile elde edilen sonuçlar olacaktır. Yumurtalığın diğer kistlerinden ayırt edilebilir seviyede görülmelidir. Muayene esnasında saptanmış olan yumurtalık kistlerinin ayırıcı tanılarında transvajinal ultrason oldukça önemlidir. Çikolata kistinin tanıları ultrason ile elde edilebilir. Ultrason yardımı ile tümoral kisti olasılığı da varsa ameliyat olması şart olacaktır. Bunun yanı sıra kan içerisinde bazı tümörleri belirleyen ölçüm tanılarda yardımcı olmaktadır.
Tedavi olarak ise kalıcı olarak bir tedavisi bulunmamaktadır. Bunun nedeni olarak da hangi tedavi yöntemi uygulanırsa uygulansın kişiden kişiye farklılık gösterebilmek ile birlikte endometriozis hastalığı 2 yılda bir kendini tekrarlama olasılığı yüksek bir hastalıktır. İlaç tedavileri ya da cerrahi yöntem gibi tedavilerin asıl amacı şiddetli ağrıyı gidermek, ağrıyı en aza indirmek ve bulunuyorsa infertiliyeyi yani kısırlık durumunu ortadan kaldırmak ve bununla beraber kadınların hamile kalmasını sağlamak olarak bilinir. Tedavi yöntemi ise hastanın neden olduğu sorun, hastalığın ne şiddette olduğu ve hastada olan özellikler göz önüne alınarak karar verilmektedir.
Endometrioma (Çikolata Kisti) Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Cerrahi işlemin kapalı bir şekilde yapılması hastanın rahatlığı ve sonuçları açısından karın açılarak yapılmasına nazaran daha iyi olan bir yöntemdir. Ameliyat esnasında endometrioma (çikolata kisti) yumurtalıklara herhangi bir zarar vermeyecek şekilde alınmaktadır, yapışıklıklar açılır. Sonrasında ise endometriozis odakları yok edilmektedir. Ameliyat esnasında yumurtalıkların kapasitesine zarar vermemek için elden geldiği kadar atravmatik yollar kullanılmaktadır. Çikolata kistine dair herhangi bir belirtisi olan hastalarda ise muayene esnasında eğer hastalık saptanırsa, bu durumu hemen cerrahi yöntem yapılmamaktadır. Bir süre izlenmektedir ve emin adımlarla ilerlenmektedir.